Het is de winter van 1944-1945. In een uiterste poging de Tweede Wereldoorlog te winnen, vuurt Nazi-Duitsland V1- en V2-raketten af richting Engeland. Voor het transport van deze raketten zijn de spoorwegen naar de Zuid-Hollandse kust van essentieel belang. Onder de Groene Brug bij Moordrecht liggen 2 sporen die onbruikbaar zouden worden als het A20-viaduct op de sporen zou vallen. De geallieerden ruiken hun kans: ze werpen meer dan 100 vliegtuigbommen op de Groene Brug en de daaronder liggende spoorwegen. Maar de brug komt wonder boven wonder ongeschonden uit de strijd. En de bommen? Daarvan liggen er bijna 80 jaar later nog enkele diep in de Zuid-Hollandse klei.
Ruim 100 kilo springstof
Eind vorig jaar werden er 2 zogeheten 500-ponders gevonden in het projectgebied, legt manager conditionering Marcel Schaaij uit. ‘Beide liggen erg ongunstig voor de verbreding van de A20, dus ze moeten daar weg. Maar de bommen zijn destijds niet ontploft. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD, red.) zal de 500-ponders in de nacht van 16 op 17 november eerst onschadelijk maken, voordat ze verwijderd worden.’ Beide vliegtuigbommen bevatten ruim 100 kilo springstof. ‘Door deze hoeveelheid moet er een groot gebied moet worden afgezet tijdens de ruiming’, aldus omgevingsmanager Joost Hermans. ‘Ook al is de kans dat er iets fout gaat enorm klein. Binnen een straal van 300 meter moet ieder mens en dier worden geëvacueerd. En binnen een grotere straal moet in verband met de veiligheid iedereen binnenblijven. Verkeer is niet toegestaan, dus de wegen en spoorwegen in de omgeving worden afgesloten. De bewoners en ondernemers in dit gebied zijn hierover geïnformeerd.’
Informatieavond
Alle omwonenden werden afgelopen zomer per brief al uitgebreid geïnformeerd over de ruiming. Daarnaast organiseerde de gemeente Zuidplas op 12 september een informatieavond, waar ook de EOD en Rijkswaterstaat tekst en uitleg gaven. Daarnaast waren er vertegenwoordigers van de gemeente Waddinxveen en Gouda aanwezig. Een deel van het af te sluiten gebied ligt namelijk binnen hun grenzen. Onder de tientallen aanwezigen – voornamelijk bewoners van het af te sluiten gebied en de lokale pers – was er veel interesse voor de achtergrond van de bommen, aldus Hermans. ‘We toonden oude kaarten en luchtfoto’s uit 1944-45. Daarin waren de bezoekers zeer geïnteresseerd. De belangstelling voor de historie van dit gebied is groot!’

3 noodverordeningen
De bijzondere operatie vindt plaats in de nacht van 16 op 17 november. ProRail zou dan op een van de spoorwegen al werkzaamheden uitvoeren, waardoor een deel van het spoorverkeer geen extra last heeft van de ruiming. Maar de ruiming door de EOD betekent ook dat een deel van de A20 tijdelijk moeten worden afgesloten, net als 3 spoorlijnen, 2 N-wegen en omliggende wegen en fietspaden. Tussen 23:00 en 07:00 gelden er daarom 3 noodverordeningen in het afgesloten gebied. Meer informatie over de ruimingen vindt u hier.
Blijven onderzoeken
De eindverantwoordelijkheid voor openbare veiligheid ligt bij de betrokken gemeenten. Maar ook voor Rijkswaterstaat is het onderzoek naar oorlogsresten van groot belang. Hermans: ‘We willen in de realisatiefase van het A20-project een veilige werksituatie voor de aannemer en de omgeving. Als projectteam hebben we de onderzoeken naar oorlogsresten expres naar voren gehaald. We zitten namelijk nog in het ontwerpproces en kunnen nu nog aanpassingen doen als vondsten in de grond dat noodzakelijk maken.’ Schaaij vult aan: ‘Dankzij de eerder uitgevoerde onderzoeken hebben we deels al in beeld wat er zich in de grond bevindt. Voorlopig blijven we deze bodemonderzoeken uitvoeren, zodat we dit nog vollediger in beeld krijgen als voeding voor het ontwerp.’